Η κάλυψη των πάγων στον Αρκτικό Ωκεανό έχει μειωθεί στο δεύτερο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ξεκίνησαν οι δορυφορικές παρατηρήσεις το 1979, δήλωσαν επιστήμονες της κυβέρνησης των ΗΠΑ τη Δευτέρα.
Μέχρι αυτόν τον μήνα, μόνο μία φορά τα τελευταία 42 χρόνια το παγωμένο κρανίο της Γης έχει καλύψει λιγότερο από 4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (1,5 εκατομμύριο τετραγωνικά μίλια).
Η Αρκτική θα μπορούσε να βιώσει το πρώτο καλοκαίρι χωρίς πάγους ήδη από το 2035, ανέφεραν ερευνητές τον περασμένο μήνα στο περιοδικό Nature Climate Change.
Αλλά όλο αυτό το λιώσιμο του χιονιού και του πάγου δεν ανεβάζει άμεσα τη στάθμη της θάλασσας, όπως ακριβώς τα λιώσιμα παγάκια δεν χύνουν ένα ποτήρι νερό, κάτι που εγείρει το αμήχανο ερώτημα: Ποιος νοιάζεται;
Ομολογουμένως, αυτά είναι άσχημα νέα για τις πολικές αρκούδες, οι οποίες, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, βρίσκονται ήδη στο δρόμο της εξαφάνισης.
Ναι, αυτό σίγουρα σημαίνει μια βαθιά μεταμόρφωση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της περιοχής, από το φυτοπλαγκτόν μέχρι τις φάλαινες.
Όπως αποδεικνύεται, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να ανησυχούμε για τις παρενέργειες της συρρίκνωσης των πάγων της Αρκτικής.
Ίσως η πιο θεμελιώδης ιδέα, λένε οι επιστήμονες, είναι ότι η συρρίκνωση των παγοκαλύμματος δεν είναι μόνο σύμπτωμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά και η κινητήρια δύναμη πίσω από αυτήν.
«Η απομάκρυνση του θαλάσσιου πάγου εκθέτει τον σκοτεινό ωκεανό, ο οποίος δημιουργεί έναν ισχυρό μηχανισμό ανάδρασης», δήλωσε στο AFP ο γεωφυσικός Μάρκο Τεντέσκο του Ινστιτούτου Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
Αλλά όταν η επιφάνεια του καθρέφτη αντικαταστάθηκε με σκούρο μπλε νερό, απορροφήθηκε περίπου το ίδιο ποσοστό της θερμικής ενέργειας της Γης.
Δεν μιλάμε εδώ για την περιοχή-στόχο: η διαφορά μεταξύ του μέσου ελάχιστου στρώματος πάγου από το 1979 έως το 1990 και του χαμηλότερου σημείου που καταγράφεται σήμερα είναι πάνω από 3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα - διπλάσια από αυτήν της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ισπανίας μαζί.
Οι ωκεανοί απορροφούν ήδη το 90% της υπερβολικής θερμότητας που παράγεται από τα ανθρωπογενή αέρια του θερμοκηπίου, αλλά αυτό έχει ένα κόστος, όπως χημικές αλλαγές, μαζικούς θαλάσσιους καύσωνες και θανάτους κοραλλιογενών υφάλων.
Το πολύπλοκο κλιματικό σύστημα της Γης περιλαμβάνει διασυνδεδεμένα ωκεάνια ρεύματα που προκαλούνται από τους ανέμους, τις παλίρροιες και την λεγόμενη θερμοαλική κυκλοφορία, η οποία με τη σειρά της προκαλείται από αλλαγές στη θερμοκρασία («ζεστασιά») και τη συγκέντρωση αλατιού («άλμη»).
Ακόμη και μικρές αλλαγές στον ωκεάνιο ιμάντα μεταφοράς (ο οποίος ταξιδεύει μεταξύ των πόλων και εκτείνεται και στους τρεις ωκεανούς) μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στο κλίμα.
Για παράδειγμα, πριν από σχεδόν 13.000 χρόνια, καθώς η Γη μεταβαίνει από την εποχή των παγετώνων σε μια μεσοπαγετωνική περίοδο που επέτρεψε στο είδος μας να ευδοκιμήσει, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έπεσαν ξαφνικά κατά μερικούς βαθμούς Κελσίου.
Γεωλογικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η αιτία είναι εν μέρει η επιβράδυνση της θερμοαλατικής κυκλοφορίας που προκαλείται από μια μαζική και ταχεία εισροή κρύου γλυκού νερού από την Αρκτική.
«Το γλυκό νερό από το λιώσιμο των θαλάσσιων και επίγειων πάγων στη Γροιλανδία διαταράσσει και αποδυναμώνει το Ρεύμα του Κόλπου», μέρος ενός ιμάντα μεταφοράς που ρέει στον Ατλαντικό Ωκεανό, δήλωσε ο ερευνητής Ξαβιέ Φετβάις του Πανεπιστημίου της Λιέγης στο Βέλγιο.
«Γι' αυτό η Δυτική Ευρώπη έχει ηπιότερο κλίμα από τη Βόρεια Αμερική στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος.»
Το τεράστιο στρώμα πάγου στην ξηρά της Γροιλανδίας έχασε περισσότερους από 500 δισεκατομμύρια τόνους καθαρού νερού πέρυσι, οι οποίοι διέρρευσαν στη θάλασσα.
Το ρεκόρ οφείλεται εν μέρει στην άνοδο της θερμοκρασίας, η οποία αυξάνεται με διπλάσιο ρυθμό στην Αρκτική από ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη.
«Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η αύξηση των καλοκαιρινών υψηλών θερμοκρασιών στην Αρκτική οφείλεται εν μέρει στην ελάχιστη έκταση του θαλάσσιου πάγου», δήλωσε ο Fettwiss στο AFP.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature τον Ιούλιο, η τρέχουσα πορεία της κλιματικής αλλαγής και η έναρξη ενός καλοκαιριού χωρίς πάγου, όπως ορίζεται από την Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, είναι λιγότερο από 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μέχρι το τέλος του αιώνα, οι αρκούδες θα πεθάνουν πράγματι από την πείνα.
«Η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη σημαίνει ότι οι πολικές αρκούδες έχουν όλο και λιγότερο θαλάσσιο πάγο το καλοκαίρι», δήλωσε στο AFP ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Stephen Armstrup, επικεφαλής επιστήμονας της Polar Bears International.